Zadaniem opakowania jest spełnianie wielu funkcji w różnych obszarach przedsiębiorstw. Jest ono niezbędnym elementem w produkcji, marketingu czy logistyce. Jego forma, budowa i wygląd mają konkretne znaczenie. Jest ono nośnikiem ściśle sprecyzowanych informacji i określonego przeznaczenia. Funkcje, jakie opakowanie powinno spełniać można zdefiniować w czterech zakresach:

Funkcje produkcyjne

W dużej mierze stosowanie opakowań w cyklu produkcyjnym usprawnia proces. Umożliwia ono bowiem przygotowanie odpowiedniej ilości komponentów/surowców na wejściu do produkcji oraz pobranie odpowiedniej ilości wyrobów na wyjściu z produkcji. Dobór odpowiedniego opakowania jest niezwykle ważnym elementem. Dzięki odpowiedniej konstrukcji można produkować bezpośrednio z opakowania lub bezpośrednio do opakowania. Unikając tym samym dalszych, dodatkowych procesów przeładunkowych.

Funkcje marketingowe

Czyli promocyjno-informacyjne, stanowiące istotną część strategii marketingowej produktu. To właśnie opakowanie sprawia, że towar staje się możliwy do odróżnienia od towarów konkurencji. Zwraca uwagę jego forma, kolorystyka, umiejscowienie etykiet czy opisów. Również w dziedzinie komunikacji opakowanie, jako nośnik reklamy może spełniać funkcje promujące sprzedaż.

Funkcje zastosowawcze

Obejmują one ponowne zastosowanie opakowania u nabywcy oraz zastosowanie do innych celów. Opakowanie może być wielokrotnego użytku. Może również w pierwotnej fazie zostać wykorzystane do przygotowania komponentów do produkcji, a po spełnieniu tego zadania stać się miejscem gromadzenia odpadów papierowych. Daje to dodatkowo możliwość usuwania odpadów zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska.

Funkcje logistyczne opakowań

Opakowanie powinno być skonstruowane w sposób ułatwiający wykonywanie innych procesów logistycznych. Logistyczne funkcje opakowania dzielą się w następujący sposób:

Funkcja ochronna

Jest to podstawowa, najstarsza i często uważana za najważniejszą logistyczną funkcję opakowania. Dbałość o Odbiorcę wymaga, aby zamówiony towar dotarł w nienaruszonym stanie, zgodnie z jego zamówieniem. Zatem funkcja ochronna wobec produktu musi być bezwzględnie spełniona. Opakowanie powinno chronić towar przy wysyłce przed obciążeniami mechanicznymi – np. nacisk, uderzenie, przebicie oraz klimatycznymi – np. wilgotność, temperatura. Zdecydowanie zapobiega to powstawaniu strat jakościowych. Jednak nie tylko one powinny podlegać ochronie.  Istotna jest również kwestia zapobiegania powstawaniu strat ilościowych. Chodzi tutaj głównie o to, aby opakowanie w miarę możliwości utrudniało kradzież znajdującego się wewnątrz towaru. Ochronie powinien podlegać nie tylko opakowany towar lecz również otoczenie. Zadaniem opakowania jest również chronienie ludzi oraz wszelkich technicznych środków stosowanych przy wysyłce towaru przed urazami oraz uszkodzeniami, których przyczyną mógłby być nieopakowany towar.

Funkcja magazynowa

Opakowanie zdecydowanie powinno ułatwiać magazynowanie towaru. Zatem powinno nadawać się do układania w stosy. Kształt, wymiar oraz zastosowany surowiec mają pozwalać na bezpośrednie układanie poszczególnych opakowań na sobie, zapewniając stabilność stosu. Opakowanie powinno optymalnie wykorzystać przestrzeń magazynową. Często uzyskuje się to poprzez dopasowania wymiarów do regałów czy pojemników magazynowych. Istotnym aspektem funkcji magazynowej jest również możliwość składowania zapasu środków opakowaniowych – np. złożonych opakowań tekturowych.

Funkcja transportowa

Zadaniem opakowania jest umożliwienie oraz ułatwienie transportu towarów. Powinno ono pozwolić na optymalne wykorzystanie przestrzeni środka transportu, przy zachowaniu niewielkiej masy i wymiarów – odpowiednio dobranych do parametrów przewożonego towaru.

Funkcja manipulacyjna

Zadaniem opakowania w pełnieniu tej funkcji jest łączenie towarów w takie jednostki, które ułatwiają manipulowanie nimi przy wysyłce. Opakowanie powinno być zaprojektowane w sposób, który umożliwi zastosowanie, np. widłowych wózków podnośnikowych, wózków paletowych czy układnic regałowych. Procesy manipulacyjne zachodzą zawsze pomiędzy fazą składowania i transportu danego towaru. W przypadku ręcznego przeładowywania towaru istotne jest, aby funkcja manipulacyjna opakowania stwarzała możliwość wyboru poręcznego opakowania – np. opakowanie z tektury z wyciętymi rączkami.

Funkcja informacyjna

Funkcja ta spełnia niezwykle ważną rolę podczas kompletacji zamówień. Opakowania powinny być oznaczone w sposób jednoznaczny, eliminując tym samym ryzyko błędu pracownika kompletującego zamówienie w magazynie. Dodatkowo opakowania towarów kruchych, materiałów niebezpiecznych, szybko psujących się itp. Wymagają odpowiedniego obchodzenia się z nimi przy wysyłce. Powinny być zatem wyraźnie oznakowane właściwymi piktogramami, symbolami, znakami czy objaśnieniami. Dodatkowo stosowanie różnego typu kodów umożliwia automatyczną identyfikację towarów.

Opakowanie poprzez swoje różne funkcje logistyczne jest nieodzowną częścią całego systemu logistycznego. Jego właściwe zastosowanie, odpowiednia konstrukcja może przyczynić się do obniżenia całkowitych kosztów logistycznych oraz do podniesienia poziomu obsługi podczas dostaw oraz przyjęć magazynowych. To dzięki opakowaniu możemy szybciej zapakować towar, a tym samym skrócić czas dostawy. To opakowanie ma bezpośredni wpływ na stan wysyłanych towarów. To opakowanie odpowiada za pierwsze wrażenie Nabywcy. To w końcu Nabywca wydaje werdykt, oceniając poziom obsługi swoich Dostawców.

Źródło: „Systemy logistyczne. Podstawy organizacji i zarządzania.” Hans-Christian Pfhol.