W sercu jednego z najbardziej kosmopolitycznych miast Europy odbywa się wydarzenie, które łączy sztukę, ekologię i społeczne zaangażowanie w unikalny sposób. Parada Papierowych Zwierząt w Londynie (The Paper Zoo Parade) to coroczny spektakl, który przyciąga uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów. Nie chodzi tutaj jednak wyłącznie o widowisko – to święto kreatywności i zarazem świadomy manifest na rzecz zrównoważonego wykorzystania zasobów.

W dobie rosnącej troski o środowisko naturalne, wydarzenia tego typu nabierają szczególnego znaczenia. Papier i tektura- często traktowane jako proste, wręcz trywialne materiały – w rękach artystów, rzemieślników i aktywistów stają się nośnikami idei, emocji i refleksji nad kondycją naszej planety. W tym artykule przyjrzymy się, czym jest Parada Papierowych Zwierząt, jakie idee jej przyświecają oraz dlaczego właśnie papier i tektura odgrywają w niej kluczową rolę.

Geneza parady

Pomysł zorganizowania Parady Papierowych Zwierząt narodził się w 2027 roku, jako inicjatywa oddolna londyńskich artystów związanych z ruchem ekologiczno-artystycznym  Green Street Collective. Inspiracją były  tradycyjne parady karnawałowe oraz japońska sztuka origami, w której prostota formy łączy się z precyzją i głęboką symboliką.

Od samego początku założeniem organizatorów było stworzenie wydarzenia, które nie tylko dostarczy wrażeń estetycznych, lecz skłoni uczestników do refleksji nad tym, jak korzystamy z zasobów naturalnych oraz w jaki sposób traktujemy wszelkie odpady, w tym z papieru i tektury.  Wybór papieru i tektury jako głównych materiałów konstrukcyjnych był nieprzypadkowy: łatwo dostępne, lekkie, biodegradowalne i podatne na recykling, doskonale wpisują się w ideę sztuki zrównoważonej.

Papier i tektura – niedoceniane skarby codzienności

Rola papieru w historii cywilizacji.

Papier towarzyszy ludzkości od ponad dwóch tysięcy lat. Wymyślony w Chinach około 105 roku n.e. przez Cai Luna, szybko zyskał popularność jako medium umożliwiające przekaz wiedzy, kultury i informacji. Z czasem, dzięki wynalazkowi druku i upowszechnieniu edukacji, papier stał się jednym z najważniejszych surowców cywilizacyjnych. Współcześnie, mimo cyfryzacji, zużycie papieru wciąż pozostaje wysokie – od opakowań, przez gazety i książki, po bilety, dokumenty i papier toaletowy. Choć coraz więcej papieru pochodzi z recyklingu, to nadal ogromna część trafia na wysypiska. Parada Papierowych Zwierząt ma na celu zmianę postrzegania wszelkich odpadów. W przypadku papieru – z odpadu na surowiec artystyczny.

Czym jest tektura i dlaczego ma znaczenie?

Tektura, będąca bardziej wytrzymałą wersja papieru, powstaje poprzez sklejenie kilku warstw papieru – często z recyklingu. Znajduje zastosowanie głównie w przemyśle opakowaniowym, ale coraz częściej również w designie, architekturze tymczasowej oraz sztuce użytkowej. Jest lekka, tania, trwała i biodegradowalna. W Paradzie Papierowych Zwierząt tektura pełni rolę strukturalną – z niej tworzone są szkielety dużych konstrukcji, takich jak słonie, żyrafy czy smoki, które mogą osiągać nawet kilka metrów wysokości.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Anne Baker (@annebaker1447)

Proces tworzenia: od kartonu po cuda sztuki

Recykling w praktyce.

Jednym z głównych założeń parady jest użycie wyłącznie materiałów z recyklingu lub nadających się do dalszego przetworzenia. Organizatorzy współpracują z lokalnymi  drukarniami, szkołami, firmami kurierskimi i sklepami, które dostarczają niepotrzebne opakowania, gazety, kartony i arkusze papieru. Niektóre grupy artystyczne stosują również tzw. „paper mache” – technikę, która polega na formowaniu rzeźb z gazet i kleju na bazie mąki lub skrobi ziemniaczanej. Dzięki temu każda figura jest nie tylko efektowna wizualnie, ale również w pełni biodegradowalna.

Technika konstrukcji.

Proces budowy papierowych zwierząt trwa często wiele tygodni. Najpierw powstaje projekt – zazwyczaj w formie szkicu lub cyfrowego modelu 3D. Następnie tworzony jest szkielet – z kartonu lub cienkich listewek bambusowych, które sa również przyjazne środowisku. Na szkielet nakładane są warstwy papieru, często malowanego farbami ekologicznymi. Ostatni etap to dekoracja – z użyciem skrawków materiałów, brokatu roślinnego, naturalnych barwników lub nasion.

Zwierzęta jako symbol.

Zwierzęta wybrane do parady nie są przypadkowe, Często symbolizują zagrożone gatunki, które ucierpiały w wyniku działalności człowieka – wycinania lasów, zanieczyszczenia oceanów czy zmian klimatu. Wśród najbardziej spektakularnych konstrukcji w ostatnich latach znalazły się:

• Papierowy Słoń z Amazonii – symbol wylesiania i utraty bioróżnorodności.
• Origami Żółw Oceaniczny – przypomnienie o problemie plastiku w morzach.
• Polarny Niedźwiedź z Tektury Falistej – manifest dotyczący topnienia lodowców.
• Zielony Smok Kompostowy – postać fantastyczna, symbol transformacji odpadów w zasoby.

Każde zwierzę niesie ze sobą przesłanie – a uczestnicy parady często rozdają ulotki edukacyjne dotyczące ochrony środowiska i odpowiedzialnej konsumpcji.

Edukacja i zaangażowanie społeczne

Warsztaty i szkoły.

Na wiele tygodni przed paradą w całym Londynie organizowane są warsztaty, w których uczestniczą dzieci, młodzież i dorośli. Uczy się tam nie tylko technik artystycznych, ale również podstaw ekologii, recyklingu oraz odpowiedzialnego gospodarowania surowcami. Warsztaty odbywają się m.in. w szkołach, domach kultury i bibliotekach. Dzięki temu Parada Papierowych Zwierząt staje się nie tylko wydarzeniem artystycznym, ale również edukacyjnym ruchem społecznym.

Działania na rzecz zrównoważonego rozwoju

Organizatorzy podkreślają, że każdy element parady musi spełniać kryteria zrównoważonego rozwoju. Uczestnicy zobowiązani są do pozostawienia po sobie „zero śladu” – materiały muszą być kompostowalne lub w pełni recyklingowane, a energia do oświetlenia instalacji pochodzi z odnawialnych źródeł. Współpraca z organizacjami ekologicznymi, fundacjami i samorządami lokalnymi dodatkowo wzmacnia przekaz i umożliwia realizację konkretnych inicjatyw, takich jak zbiórki makulatury, wymiana ubrań czy miejskie ogrody.

Estetyka i magia – dlaczego to działa?

Choć fundamentem Parady Papierowych Zwierząt jest idea ekologiczna, to jej sukces opiera się również na niezaprzeczalnym uroku estetycznym. Papier, mimo swojej prostoty, ma niesamowite możliwości ekspresji – może być cięty, zgniatany, składany, barwiony, perforowany i rzeźbiony. Wielkoformatowe rzeźby w ruchu – często umieszczone na wózkach, animowane przez performerów lub poruszane za pomocą linek – robią ogromne wrażenie. Wieczorem parada zamienia się w świetlny spektakl – niektóre zwierzęta są podświetlane od środka lampami LED zasilanymi energia solarną.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Marcia Feldmann (@marciafeldmann)

Papier jako przyszłość designu?

Coraz więcej projektantów na świecie traktuje papier i tekturę jako pełnoprawny materiał konstrukcyjny – nie tylko w sztuce, ale również w designie i architekturze. Słynny architekt  Shigeru Ban projektuje z tektury całe budynki, pawilony i schronienia dla uchodźców. W modzie rośnie zainteresowanie papierowymi tkaninami – lekkimi, przewiewnymi i biodegradowalnymi. Parada Papierowych Zwierząt w Londynie to doskonały przykład tego, jak tradycyjny materiał może znaleźć nowe życie we współczesnym świecie. Pokazuje, że odpowiedzialność za środowisko może iść w parze z estetyką, innowacją i radością tworzenia.

Przyszłość parady

Z roku na rok Parada Papierowych Zwierząt przyciąga coraz więcej uczestników. Obecnie trwają prace nad rozszerzeniem formuły wydarzenia na inne miasta Wielkiej Brytanii, a nawet Europy. W planach jest również stworzenie cyfrowej platformy, gdzie dostępne będą instrukcje tworzenia papierowych zwierząt, materiały edukacyjne oraz galerie zdjęć i filmów z poprzednich edycji. Organizatorzy nie ukrywają, że ich marzeniem jest globalny ruch artystyczno-ekologiczny, który oparty na prostych materiałach, takich jak papier – zainspiruje ludzi do bardziej świadomego i twórczego życia. Parada Papierowych Zwierząt w Londynie to coś więcej niż tylko spektakularny marsz kolorowych figur. To manifest artystyczny, ekologiczny i społeczny, który stawia pytania o nasze miejsce w ekosystemie, o granice konsumpcji i o siłę wspólnoty. Papier i tektura, jako materiały pozornie kruche i nietrwałe, okazują się nośnikiem głębokich idei – stają się pomostem między sztuką a edukacją, między tradycją a innowacją. Parada ta pokazuje, że prawdziwa zmiana może zacząć się od prostego kartonu i odrobiny wyobraźni.